Logo Unii Europejskiej Serwis informacyjny Miasta Dębica

Synagoga nowomiejska

Loading...

Synagoga [gr. synagōgē 'zebranie’, 'zgromadzenie’] – żydowski dom modlitwy, również miejsce zebrań społeczności gminy żydowskiej; w j. pol. bożnica lub bóżnica – czyli miejsce poświęcone Bogu.

Po zniszczeniu miasta (Starej Dębicy) przez Szwedów i pożarze w 1660 r., w związku z pojawieniem się nowych osadników żydowskich i powstaniem Nowej Dębicy, podjęta została decyzja o budowie drugiej synagogi. Synagogę wybudowano w II połowie XVII w. Na początku wieku XVIII została częściowo zniszczona i zamknięta.

W połowie XVIII w. budynek odremontowano i oddano do użytku wyznawcom religii mojżeszowej. Synagoga uzyskała wówczas wystrój późnobarokowy. We wschodniej części sala modlitewna trójnawowa o wymiarach 16x30m przykryta jest płaskim stropem. Węższy przedsionek prowadzi do niej od zachodu. Nad nim znajdował się babiniec (część synagogi przeznaczona dla kobiet). Od południa synagoga otoczona jest przybudówkami. Wnętrze podzielone jest wielobocznymi filarami na dziewięć pól. Pod tynkiem kryje się ciekawa polichromia. Po wielu przebudowach i remontach pierwotne cechy stylowe uległy zatarciu.

Podczas I wojny światowej wojska rosyjskie wykorzystywały synagogę jako stajnię na konie, a w czasie drugiej wojny Niemcy już 8 września spalili jej wnętrze i później umieścili tam magazyn. Po wojnie w synagodze mieściły się również magazyny, tym razem zboża. W 1954 r. władze komunistyczne podjęły decyzję o przeprowadzeniu remontu budynku i przeznaczeniu na dom handlowy. Podczas prac budowlanych wykorzystano materiał z wyburzonej synagogi staromiejskiej.

Kolejny remont przeprowadzono w 1994 r. i zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w synagodze miało powstać muzeum. W 1997 r. miasto przekazało budynek Gminie Żydowskiej Wyznaniowej w Krakowie, która przeznaczyła synagogę na galerię handlową. W 2017 r. zaprzestano w budynku działalności handlowej i obiekt zamknięto.