W 2022 r. przypada setna rocznica urodzin Władysława Strumskiego (ur. 23.06.1922 r.) – oficera Armii Krajowej Obwodu Dębica, dowódcy oddziału dywersyjnego Komendy Obwodu AK Dębica, pisarza, działacza społecznego i przyjaciela młodzieży.
Władysław Strumski urodził się 23 czerwca 1922 roku w Przybyszówce k. Rzeszowa. Uczęszczał do gimnazjum w Jarosławiu. W okresie niemieckiej okupacji wraz z grupą gimnazjalnych kolegów założył na terenie Jarosławia drużynę konspiracyjną. Okoliczności okupacyjne zmusiły go do przeniesienia się do Rzeszowa. Po wojskowym przeszkoleniu został skierowany do kolejowego plutonu dywersyjnego, a następnie do placówki Hyżne, krypt. „Jaśmin”. W 1943 r. został zdekonspirowany na terenie Rzeszowa i przeniósł się do Obwodu AK Dębica „Deser”, przyjmując pseudonim „Brutus”. W Dębicy kontynuował naukę w tzw. tajnym nauczaniu wojskowym „Kuźnica”, gdzie zdał egzamin maturalny i ukończył kurs z zakresu Szkoły Podchorążych Piechoty w stopniu kaprala podchorążego.
W Obwodzie Dębica pełnił m.in. funkcję zastępcy oficera dywersji oraz dowódcy bojówki dyspozycyjnej komendanta Obwodu Dębica. W tym czasie kierował akcjami specjalnymi, dywersyjnymi i sabotażowymi na terenie całego powiatu dębickiego. Jego wielką zasługą była skuteczna i efektywna ochrona siatki konspiracyjnej, skutkiem czego, cała organizacja Polski Podziemnej w regionie bez większego szwanku przetrwała, do czasu wkroczenia Sowietów.
W czasie akcji „Burza” przeprowadził wiele akcji w ramach wzmożonej działalności dywersyjnej m.in. ataki na ciężarówki nieprzyjaciela, wykolejenia niemieckich pociągów, odbicia aresztowanych.
Podczas bitwy na Kałużówce dowodził bojówką dyspozycyjną będąc na pierwszej linii walki z niemieckimi oddziałami, a po samej bitwie jego oddział stanowił straż przednią dla wycofujących się oddziałów AK.
Po rozwiązaniu AK, rozkazem gen. Leopolda Okulickiego z 19 stycznia 1945 r., Strumski wstąpił do organizacji „Nie”, która następnie została przekształcona w Delegaturę Sił Zbrojnych (DSZ) i zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN). Działał w grupie dywersyjnej tzw. „Straży”, a później został zastępcą szefa propagandy i szefem kolportażu w rzeszowskim okręgu WiN. Za działalność w AK i WiN, „Brutus” został aresztowany i osadzony w areszcie śledczym UB w Rzeszowie przy ul. Jagiellońskiej, a następnie w zamku Lubomirskich w Rzeszowie. Podczas śledztwa był bity i torturowany do tego stopnia, że zazwyczaj nie wracał po przesłuchaniu do celi o własnych siłach. Ostatecznie Strumski został skazany na 10 lat więzienia. Wyrok odsiadywał we Wronkach, Wiśniczu i Strzelcach Opolskich.
Po 7 latach został zwolniony. Po wyjściu z kazamatów UB Władysław powrócił do Dębicy, gdzie z żoną Zofią z d. Pytel i trzema synami zamieszkał w rodzinnym domu żony przy ul. św. Jadwigi 3.
Poświęcił się pracy zawodowej oraz zbieraniu materiałów dotyczących AK. Jego literackim debiutem, była wydana w 1968 r. „Dziesiątka w akcji”, w której opisał działalność bojówki dyspozycyjnej podczas akcji „Burza”. Oprócz „Dziesiątki”, w 1990 r. ukazała się druga książka o tematyce wojennej, pt. „Wojenne losy uczniów”. Łącznie Strumski napisał 18 powieści historycznych, które obejmują czasy od starożytności do panowania Jana III Sobieskiego, z czego dotychczas ukazało się 14 a 4 oczekują na wydanie. Ponadto napisał ok. 300 artykułów o tematyce wojennej publikowanych w prasie ogólnokrajowej i regionalnej.
Był m.in. działaczem KS Wisłoka, założycielem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Dębickiej oraz założycielem i pierwszym prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Dębicy.
Zmarł 1.10.1990 r. chory na miażdżycę i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym w Dębicy. W latach 90. jedną z ulic w centrum Dębicy nazwano imieniem Władysława Strumskiego.
Przypadający jubileusz jest sposobnością do uhonorowania opisanej postaci oraz okazją do poznania jego biogramu i podejmowania inicjatyw edukacyjnych, społecznych, kulturalnych, patriotycznych w środowisku lokalnym, inspirowanych jego postawami życiowymi.
