W dniach 20–21 lipca w Dębicy odbyły się uroczystości upamiętniające 83. rocznicę likwidacji żydowskiego getta. W ramach Dnia Pamięci Żydowskiej Społeczności zorganizowano spacer edukacyjny poświęcony historii dębickich Żydów, oficjalną ceremonię i modlitwę przy zbiorowej mogile oraz koncert muzyki żydowskiej. W wydarzeniach wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych, organizacji społecznych i religijnych, mieszkańcy miasta oraz goście z kraju i zagranicy.
21 lipca 2025 roku, w dniu symbolicznie ustanowionym jako Dzień Pamięci Żydowskiej Społeczności Dębicy, odbyły się uroczystości upamiętniające 83. rocznicę likwidacji getta przez niemieckiego okupanta. Wydarzenie było okazją do refleksji nad tragiczną historią żydowskich mieszkańców Dębicy oraz wyrazem wspólnej pamięci i szacunku wobec ofiar Zagłady.
Uroczystości rozpoczęły się dzień wcześniej – w niedzielę, 20 lipca – Spacerem Pamięci, który poprowadził dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy, Tomasz Czapla. Wędrówka ścieżką żydowskiej historii miasta rozpoczęła się na cmentarzu żydowskim, a kolejne przystanki ilustrowały losy społeczności, która przez wieki współtworzyła tożsamość Dębicy.
Główna część obchodów odbyła się w poniedziałek. Uroczystość rozpoczęła się od oficjalnych powitań oraz przywołania dramatycznych wydarzeń z 21 lipca 1942 roku – dnia, w którym Niemcy przystąpili do likwidacji getta w Dębicy. Część jego mieszkańców rozstrzelano w tzw. dołach śmierci u podnóża Łysej Góry, pozostałych deportowano do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu.
W fragmencie wystąpienia przytoczono słowa Leopolda Trejbicza, jednego z ocalałych:
„Wiele osób zostało w mieszkaniach lub na cmentarzu zastrzelonych.
Od tego dnia nie zaznaliśmy już spokoju.
Wciąż wisiała nad nami zmora wysiedlenia i niepewność bytu i życia.
Nad wszystkimi poczynaniami dominował strach, troska o los całej rodziny, o dalsze życie.”
Kulminacyjnym momentem uroczystości było przytoczenie nazwisk dębickich Żydów zamordowanych podczas Zagłady, które odczytał Ireneusz Socha. Każde imię było symbolicznym przywróceniem pamięci – o człowieku, rodzinie, nadziei i życiu brutalnie przerwanym.
Następnie przedstawiciele społeczności żydowskiej oraz lokalnych władz i instytucji złożyli znaki pamięci – kwiaty, znicze i kamienie – przy zbiorowej mogile w lesie Wolica.
W części modlitewnej zabrzmiały słowa modlitw – w tradycji żydowskiej, odmówiona przez prof. Daniela Offena, przewodniczącego Związku Dębiczan w Izraelu, oraz w obrządku katolickim, którą prowadził ks. Marcin Radzik z Parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, symbolicznie łącząc wspólnoty w zadumie i refleksji.
Wieczorem, o godzinie 18:00, w Domu Kultury „Śnieżka” odbył się koncert muzyki żydowskiej, będący artystycznym zwieńczeniem obchodów. Przed publicznością wystąpili Justyna Skoczek i Paweł Jabłczyński.
Ważnym punktem dnia było także złożenie kwiatów na Skwerze Rodziny Mikołajków – w hołdzie tym, którzy w czasie wojny mieli odwagę nieść pomoc prześladowanym. To symboliczny gest pamięci o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Organizatorem uroczystości był Burmistrz Miasta Dębica, a w wydarzeniach wzięli udział m.in. przedstawiciele władz lokalnych, reprezentanci Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie, Związku Dębiczan w Izraelu, duchowieństwa, miejskich jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych oraz mieszkańcy. Miasto Dębicę reprezentowali burmistrz Mateusz Kutrzeba wraz z zastępca Małgorzatą Rauch, sekretarz miasta Sławomir Gawlik oraz Radni miejscy.
fot. z koncertu: Bartosz Piechota, MOK w Dębicy
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej.