Logo Unii Europejskiej Serwis informacyjny Miasta Dębica

Eksponaty do Muzeum z USA

12 września 2023
Loading...

Pamiątki po amerykańskim pilocie James D. Ayers, zestrzelonym pod Dębicą, można oglądać w Muzeum Regionalnym. Eksponaty zostały przekazane przez córkę lotnika, dzięki zaangażowaniu Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Konsulatu Generalnego RP w Nowym Jorku.

Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA
Eksponaty do Muzeum z USA

Ekspozycję stanowi mundur galowy, kurtka i czapka lotnicza, fragment spadochronu oraz dokumenty i zdjęcia porucznika James D. Ayers, który był dowódcą załogi potężnego czterosilnikowego bombowca.

13 września 1944 roku załoga amerykańskiego bombowca B-24 Liberator o nr 44-41123 ze 782 eskadry bombowej z 265 grupy bombowej ze składu 15 Armii Powietrznej USA wykonywała lot bojowy, którego celem było zbombardowanie niemieckiej fabryki chemicznej w rejonie Oświęcimia. Podczas wykonywania zadania samolot został ostrzelany przez niemiecką obronę przeciwlotniczą i poważnie uszkodzony. Załoga była zmuszona lądować awaryjnie po rosyjskiej stronie frontu. Gdy podchodził do lądowania w okolicach Dębicy bombowiec zaatakowany został przez rosyjskie myśliwce Yak – 9. Lotnicy ewakuowali się na spadochronach i dostali się do rosyjskiej niewoli. Musieli tłumaczyć się, że nie są Niemcami. Po wyjaśnieniu kim są, Rosjanie zabrali ich do szpitala. Jeden z członków załogi – Forest Morgan wspominał, że próbował się z nim kontaktować Polak, który prosił go by ten przekazał amerykańskiemu wywiadowi, że Polacy wcale nie cieszą się z radzieckiego wyzwolenia i że Rosjanie zabili tysiące polskich oficerów w Katyniu. Po trzydniowym pobycie pod Dębicą amerykańskich lotników odesłano do Włoch przez rosyjskie lotnisko w Połtawie.

Pamiątki po poruczniku Ayresie przekazała córka lotnika Kathleen Birtwell. Pozyskanie pamiątek możliwe było dzięki zaangażowaniu w sprawę Mieczysława Metlera, historyka z Warszawy.

Po wielu miesiącach starań pracowników Muzeum Regionalnego, a zwłaszcza Kustosza Artura Getlera w przededniu 79. rocznicy wydarzeń pamiątki po poruczniku Ayresie trafiły do dębickiego Muzeum i będą eksponowane najpierw na wystawie czasowej, a od 28 września na wystawie stałej pt. „Dębica Walcząca 1939 – 1951”.

Nowa wystawa jest realizowana w ramach projektu pt. Dziedzictwo Irredenty – Dębica Walcząca 1939 – 1951, który w tym roku zyskał dofinansowanie w ramach rządowego Programu Dotacyjnego Niepodległa. Otwarcie ekspozycji, które nastąpi 28 września, poprzedzi konferencja popularno-naukowapt. Dębickie Dziedzictwo Irredenty, a samej wystawie towarzyszyć będzie cykl warsztatów i lekcji muzealnych. Finałem całego przedsięwzięcia będzie gra miejska pt. Zawalczmy o Patriotyzm  – mówi Tomasz Czapla, dyrektor Muzeum Regionalnego w Dębicy. 

Eksponaty porucznika Ayresa to nie jedyne muzealia, które trafią do dębickiego muzeum. Jak informowano na konferencji prasowej, zbiory placówki wzbogacą się wkrótce o dokumenty związane z sanitariuszem AK Józefem Pikułą ps. Albatros. Muzeum otrzyma na własność m.in. jego pasiak obozowy z Gross-Rosen z numerem 85390.