Legenda o powstaniu miasta
Dawno temu, przez sam środek Puszczy Sandomierskiej, pięknego i ogromnego lasu, który rozciągał się od grodu w Sandomierzu, ku pierwszym szczytom gór, płynęła wielka rzeka Wisła. Do Wisły wpływały mniejsze potoki, strumienie i rzeki. Jedną z nich była rzeka Wisłoka, wypływająca spod szczytów gór, ku północy, przez Puszczę Sandomierską. Wisłoka była prawym dopływem rzeki Wisły.
Mieszkańcy ziemi sandomierskiej, szukając dogodnych terenów do życia, wędrowali wzdłuż Wisły, a później wzdłuż Wisłoki, szukając właściwych miejsc do założenia osady.
W ten sposób grupa osadników przywędrowała wzdłuż Wisłoki, w okolice gęstego dębowego lasu. Okolica była piękna, otoczona od południa pierwszymi wzniesieniami gór. Teren był dziki i nieznany, porośnięty gęstym lasem dębowym z występującymi gdzieniegdzie odmianami buka, sosny i świerka.
Osadnicy, zmęczeni trudem wędrówki i szczęśliwi odkryciem pięknego, nieznanego dotąd miejsca, postanowili w tym miejscu założyć swoją osadę.
Nad brzegiem Wisłoki przystąpili do karczowania lasu, a że był to las przeważnie dębowy – nazwali swoją miejscowość Dębicą. Byli ludźmi pracowitymi i religijnymi. Własnymi siłami budowali chaty i zagrody. Przystąpili też do budowy własnego kościoła. W Dębicy mieszkał człowiek szlachetny i zamożny. Nazywał się Świętosław zwany Święskiem i pochodził z rodu Gryfitów. Święsko wielokrotnie pomagał królowi polskiemu Kazimierzowi Wielkiemu. A to wyjeżdżał z nim na wojnę, wspierając króla w dalekich wyprawach wojennych, a to oddawał drogocenne przedmioty dla dzielnych żołnierzy.
W 1358 roku Święsko, poprosił króla Polski Kazimierza Wielkiego o zgodę na założenie miasta Dębicy. Król Kazimierz Wielki przez wzgląd na zasługi Święska, który wielokrotnie pomagał królowi, zaprosił Świętosława na ucztę na zamku królewskim w Krakowie. Na uczcie obecnych było wielu państwowych dostojników: Zawisza kasztelan krakowski, Maciej kasztelan radomski, Wydżga starosta sądecki, Pełka chorąży krakowski, Dzierżka zwany Balon, Piotr syn Dziwisza, Janusz kanclerz krakowski i wielu innych sławnych mężów. Podczas uczty król Kazimierz Wielki wręczył Świętosławowi zgodę na założenie miasta Dębicy nad rzeką Wisłoką. W ten sposób król Kazimierz Wielki chciał docenić Święska i nagrodzić go za wierną służbę dla Polski. Odtąd Świętosław nie tylko mógł założyć miasto Dębica, ale także miał prawo mianować wójta Dębicy i jego następców.
Od tego momentu miasto rozwijało się i rozwija po dzień dzisiejszy.
[Maciej Małozięć]
