Logo Unii Europejskiej Serwis informacyjny Miasta Dębica

Upamiętniono dębickiego „Sokoła”

30 października 2023
Loading...

29 października, w rocznicę słynnej bitwy II Brygady Legionów pod Mołotkowem, na historycznej siedzibie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, odsłonięto pamiątkową tablicę upamiętniającą twórców zasłużonej organizacji. Wydarzeniu towarzyszył koncert poetycko-muzyczny „Ślepcy” inspirowany twórczością Zbigniewa Herberta i Przemysława Gintrowskiego.

Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”
Upamiętniono dębickiego „Sokoła”

Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Dębicy powołano w 1894 roku jako gniazdo należące do III okręgu sokolego w Rzeszowie. Jego założycielami byli Henryk Zauderer, który został jego pierwszym prezesem, a także: Tadeusz Gawryś, Zygmunt Klamut, Stanisław Mydlarczyk, Józef Stachnik i Józef Wyrobek.

Działalność towarzystwa skupiała się nie tylko na promowaniu zdrowego trybu życia poprzez gimnastykę, ale również na budowaniu postaw patriotycznych wśród członków i mieszkańców. „Sokół” stał się jedną z wiodących instytucji kulturalnych miasta. Organizował zajęcia sportowe, ale także wydarzenia kulturalne, kładąc nacisk na pielęgnowanie polskiej tożsamości narodowej.

Po wybuchu I wojny światowej profesor gimnazjalny Tadeusz Gawryś stanął on na czele ponad 30 uczniów, którzy wyruszyli do punktu mobilizacyjnego Legionów w Krakowie. Ci uczniowie i nauczyciele, którzy nie wyruszyli na front, pozostali w mieście, angażując się w organizację pomocy sanitarnej oraz zakładając kuchnię polową na dworcu kolejowym.

W okresie II wojny światowej członkowie „Sokoła” angażowali się w walkę, formując struktury podziemnej armii na ziemi dębickiej. Inni dołączyli do tworzącej się na zachodzie polskiej armii. Bojownicy byli szczególnie narażeni na prześladowania ze strony obu okupantów. Tysiące członków towarzystwa straciło życie.

Po wojnie i w okresie PRL, działacze „Sokoła” byli nadal narażeni na represje. Ostatecznie działalność towarzystwa została zawieszona, jednak jego wpływ na rozwój sportu, patriotyzmu i polskości w Dębicy pozostaje niezatarty, stanowiąc ważny element historii lokalnej społeczności.

Pamiątkowa tablica upamiętniająca twórców i organizatorów „Sokoła” zawisła na elewacji Domu Kultury i Kina „Śnieżka”. Okazały budynek wzniesiono w 1912 roku, na gruntach ofiarowanych przez hr. Raczyńskich, dzięki staraniom Stanisława Wojciechowskiego, profesora dębickiego Gimnazjum im. Franciszka Józefa oraz finansowej fundacji Kazimierza Wilusza.

Uroczystego odsłonięcia pamiątkowej tablicy dokonali: burmistrz Dębicy Mariusz Szewczyk, przewodnicząca Komisji Kultury Rady Miejskiej w Dębicy Joanna Ożóg, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy Dawid Pikor oraz Andrzej Mol, przedstawiciel inicjatorów upamiętnienia.

Historię walk członków „Sokoła” w okresie I wojny światowej przybliżył Maciej Małozięć, zastępca burmistrza Dębicy, a słowo do zgromadzonych mieszkańców wygłosił burmistrz Mariusz Szewczyk.

Wydarzeniu towarzyszył koncert poetycko-muzyczny „Ślepcy” Spotkanie Mistrzów dedykowany pamięci Zbigniewa Herberta, w 99. rocznicę urodzin oraz Przemysława Gintrowskiego z okazji 11. rocznicy śmierci. Wystąpił Norbert „Smoła” Smoliński, lider zespołu Contra Mundum, pomysłodawca i reżyser przedsięwzięcia. Wraz z nim na scenie zagrali: Marcin Fidecki (pianino) oraz Michał Lewartowicz (gitary). W przedstawieniu gościnnie, jako głos z offu, wystąpił z aktorskimi recytacjami Przemysław Tejkowski. Przekaz słowny został wzbogacony grafikami i animacjami stworzonymi przez Konrada Dakowicza.